Kết quả điều tra tai nạn cho thấy, một trong những nguyên nhân chính gây
ra vụ tai nạn đâm va giữa tàu QN-6236 và tàu Yi Tong tại khu vực Hòn Nét, vùng
nước cảng biển Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh là do thuyền trưởng tàu QN-6236 đã
không “thường xuyên duy trì công tác cảnh giới bằng mắt nhìn và tai nghe một
cách thích đáng” “để đánh giá đầy đủ tình huống và nguy cơ đâm va” như Điều 5 của
Quy tắc quốc tế phòng ngừa đâm va tàu thuyền trên biển quy định.
Diễn biến vụ tai nạn
Khoảng 9h07 ngày 05/11/2011, trên luồng hàng hải, đoạn chạy qua khu neo chuyển tải
Hòn Nét, thuộc vùng nước cảng biển Cẩm Phả, tỉnh
Quảng Ninh, tại vị trí có tọa độ 20052'53"N;
107°17’34”E đã xảy ra vụ đâm va
giữa tàu hàng rời Yi Tong, quốc tịch Panama, trọng
tải 18.668 DWT và tàu QN-6236, quốc tịch Việt Nam, trọng tải
1.124 tấn. Thời điểm xảy ra tai nạn, thời tiết khá tốt; khu vực xảy ra tai nạn
có thủy diện tương đối rộng, độ sâu trung bình -14m đến -23m
(so với số 0 hải đồ). Lúc tai nạn xảy ra, không có tàu thuyền hành hải
trên luồng, trừ tàu Yi Tong. Khu chuyển tải Hòn
Nét có 05 tàu đang neo đậu đúng vị trí được chỉ
định, bên trái luồng chạy
tàu, hoàn toàn không ảnh hưởng gì tới hành hải của tàu Yi Tong.
Các thuyền viên tàu Bright Royal rời tàu chuyển sang tàu công vụ của Cảng
vụ Hàng hải Quảng Ngãi để vào bờ
Cụ thể, theo lời khai của thuyền trưởng và thuyền viên tàu Yi Tong, lúc
7h30 ngày 05/11/2011, hoa tiêu lên tàu Yi Tong và tàu bắt đầu hành trình trên
luồng vào khu neo hòn Con Ong theo dự kiến. Khoảng
hơn 9h02, khi tới khu neo chuyển tải Hòn Nét, tàu Yi Tong đang chạy hướng 034°,
máy ở chế độ tới nửa máy, tốc độ đạt 8,5 hải lý/giờ, thuyền
trưởng phát hiện phía mũi
mạn phải có một tàu đang chạy ngoài luồng, hướng cắt
ngang luồng
tàu biển ở khoảng
cách 1,5 hải lý (Đại phó cho rằng khoảng cách khoảng
0,7- 0,8 hải lý). Thuyền trưởng và hoa tiêu liên lạc bằng
VHF và phát cảnh báo bằng còi nhiều lần
nhưng không nhận được tín hiệu phản hồi của tàu mục
tiêu. Ngay lập tức, thuyền trưởng
và hoa tiêu cho giảm máy xuống tới chậm và tiếp tục theo
dõi tàu mục tiêu.
Khoảng 9h05,
không thấy hành động nhường đường của tàu mục tiêu và khi phát hiện nguy
cơ đâm va hiện hữu, thuyền
trưởng và hoa tiêu quyết định tiếp tục giảm
tốc độ xuống tới thật chậm, sau đó dừng máy, đồng thời lấy
hết lái trái và lùi máy. Tuy nhiên, hành động
tránh va không hiệu quả, tai nạn đâm va đã
xảy ra. Sau khi xảy ra đâm va, tàu mục tiêu
vòng ra phía sau tiếp tục hành trình theo hướng đi trước đó, còn tàu
Yi Tong đến thả neo tại vị trí đã được chỉ định (CO 26).
Tàu Bright Royal bị mắc cạn tại khu vực Rạn
cạn cách đảo Lý Sơn gần 10 hải lý
Còn theo lời khai của thuyền trưởng và thuyền viên tàu QN-6236, khoảng 8h
ngày 05/11, sau khi trả hàng xong, tàu QN-6236 rời tàu biển
Flex Shine vào khu neo Cống Đông làm thủ tục rời cảng.
Khoảng
8h30, thuyền trưởng
lên buồng lái trực tiếp điều khiển tàu hành
trình về Uông Bí nhận hàng, đồng thời phân công hai thủy
thủ dọn dẹp trên mũi, hai thủy
thủ dọn dẹp sau lái. Khi đang điều khiển
tàu, thuyền trưởng
thấy thủy thủ trên
mũi chỉ tay báo hiệu, nhưng không hiểu
nên cũng không có phản ứng gì. Các
thủy thủ tiếp tục công việc dọn dẹp của mình. Khi
cách tàu biển khoảng 20-30m, thuyền
trưởng mới phát hiện tàu biển đang hành trình
ngay phía trước nên vội vàng giảm máy và lùi hết máy, nhưng
khoảng cách quá gần nên mũi tàu QN-6236 đâm thẳng
vào mạn phải tàu biển. Sau khi đâm va, xem xét không có nguy hại
về người và tài sản, thuyền trưởng đã báo cho chủ
tàu và cho tàu chạy về neo tại Hòn Gai chờ cơ quan chức năng giải quyết.
Hậu quả của vụ tai nạn khiến tàu Yi Tong bị rách tôn mạn phải,
kích thước khoảng 1.500mm x 1.900mm, gãy
và biến dạng kết cấu khung sườn; còn tàu QN-6236 bị
biến dạng mũi; thiệt hại khoảng
600 triệu đồng để sửa chữa hư hỏng của hai tàu.
Nguyên nhân tai nạn
Kết luận điều tra cho thấy, thuyền trưởng
tàu QN-6236 đã không tuân thủ các quy định về cảnh giới và điều động tàu dẫn đến
không phát hiện nguy cơ đâm va để chủ động đưa ra hành động tránh va kịp thời. Bên cạnh đó, việc tổ chức phân ca bố trí cảnh giới của thuyền
trưởng tàu QN-6236 là không hợp lý, do thuyền
trưởng trực tiếp điều khiển trong buồng lái và cảnh
giới, nhưng không bố trí thủy thủ làm công tác hỗ
trợ cảnh giới ở các vị trí thích hợp khác khi hành trình trong vùng nước cảng
biển…
Ngoài ra, thuyền trưởng và hoa tiêu dẫn tàu Yi Tong không duy trì tốc
độ an toàn, chủ quan trong việc đánh giá nguy cơ đâm va dẫn đến không thực hiện
hành động tránh va kịp thời, dứt khoát và hiệu quả.
Bài học rút ra
Người điều
khiển phương tiện do chủ quan, thiếu tập trung hay không tuân thủ nghiêm các
quy trình an toàn hàng hải, các quy định của pháp luật hàng hải chính là những
nguyên nhân chính gây ra vụ đâm va giữa
tàu Yi Tong và tàu QN-6236. Để
có thể phòng tránh những tai nạn tương tự xảy ra, các thuyền
trưởng cần phải:
- Nghiên
cứu kỹ đặc điểm địa hình,
đánh giá đầy đủ các chướng ngại hàng hải trên tuyến hành trình
của tàu để lập kế hoạch chi tiết, có phương án cho từng
chuyến đi, từng cung đường. Tổ chức thực hiện các kế
hoạch chi tiết đó một cách khoa học, hiệu quả, tránh
những thiếu sót như của thuyền trưởng tàu QN- 6236 trong vụ tai nạn
trên: thiếu tập trung trong khi điều động tàu, không đánh giá được đầy đủ những
chướng ngại hàng hải trên tuyến hành trình nên không tổ
chức cảnh giới, hành trình không thận trọng khi cắt qua luồng hàng hải, không
thực hiện nghĩa vụ của tàu phải nhường đường; cần tập
trung cao độ khi đang điều khiển tàu, nhất
là những nơi có chướng ngại hàng hải.
- Tuân
thủ Quy tắc quốc tế phòng
ngừa đâm va tàu thuyền trên biển; tìm hiểu kỹ
và tuân thủ nội quy của cảng, luôn thận trọng khi điều động
tàu trong vùng nước cảng biển và luồng
hàng hải, cần thiết phải có những hành động dứt khoát,
kịp thời để tránh dẫn tới tai nạn
hàng hải.
H.M